Aşgabatda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we Aragatnaşyk agentliginiň Türkmenaragatnaşyk agentliginiň ýolbaşçylary bilen NEC Telekommunikasiýa Maglumat Tehnologiýalary Ltd.Sti wekiliýetiniň arasynda ýygnak geçirildi.
Mälim bolşy ýaly, “Türkmenaragatnaşyk ” agentliginiň Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek üçin we Ýaponiýanyň NEC (Nippon Elektrik Korporasiýasy) elektron, kompýuter enjamlary we telekommunikasiýa enjamlary öndürýän dünýädäki iň uly kompaniýalaryň biridir.
Kompaniýa ykjam we durnukly torlar, giň zolakly we korporatiw ulgamlar, IT we internet çözgütleri üçin çözgütleri üstünlikli ösdürýär. NEC-iň köp ýurtda wekilhanalary, zawodlary we gözleg merkezleri bar.
“Türkmenaragatnaşyk ” agentligi şu ýylyň iýul aýynyň başynda “Arkadag şäheri - akylly tehnologiýalaryň şäheri” atly halkara konferensiýanyň çäginde NEC Telekommunikasiýa Maglumat Tehnologiýalary Ltd. we “Delta Telecom Ltd” bilen hyzmatdaşlyk memorandumy baglaşdy. Taraplar telekommunikasiýa, sanlaşdyrmak we aragatnaşyk, innowasiýa tehnologiýalaryny ornaşdyrmak we ösdürmek, kiberhowpsuzlyk we beýleki ugurlar boýunça tejribe alyşmak barada ylalaşdylar.
18-nji sentýabrda duşenbe güni geçirilen gepleşiklerde Ýaponiýanyň NEC kompaniýanyň prezidenti Naoki Nakamura, baş müdir Çengiz Karabalyk, baş hasap dolandyryjysy Gultekin we sanlaşdyrmak boýunça hünärmen Hasan Basri Demir wekilçilik etdi.
Önümleriň bilelikdäki önümçiliginden başlap, Türkmen ykdysadyýetiniň möhüm pudaklarynda iň täze tehnologiýalary ornaşdyrmaklyga çenli dürli ugurlarda özara peýdaly hyzmatdaşlygyň köp sanly meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenaragatnaşyk agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýguliýew myhmanlara Türkmenistanyň Prezidentiniň aragatnaşyk, maglumat tehnologiýasy we köpçülikleýin aragatnaşyk pudagynda alyp barýan syýasaty, şeýle hem ýolbaşçylyk edýän bölüminiň alyp barýan işleri barada gürrüň berdi.
Aýratynam, Türkmenistanda telekommunikasiýa hyzmatlaryny mundan beýläk-de ösdürmek üçin nusgawy şäher bolan ýurduň ilkinji “akylly” şäherini gurmak döwründe türkmen hünärmenleriniň gazanan tejribelerine ünsi jemledi.
"Arkadag şäher gurşawy bilen emeli intellektiň arasynda ýakyn aragatnaşyk ýola goýuldy, bu köp sanly gündelik amallary tehnologiýa geçirildi" diýip Hajymyrat Hudaýguliýew belläp geçdi.
Bu maksat bilen Arkadag şäheri umumy uzynlygy 400 kilometrden gowrak bolan içerki aragatnaşyk ulgamlary GPON tehnologiýasy arkaly ýola goýuldy. Onuň kömegi bilen her bir jaý we ýaşaýyş jaýy optiki süýüm bilen tora birikdirildi we ýaşaýjylar ýokary tizlikli internedi ulanmaga mümkinçilik döredildi. Ýagny sekuntda 1 Gigabita çenli, bir wagtyň özünde IP-TW we telefoniýa hyzmaty girizildi.
3G öýjükli ulgam we ýokary tizlikli 4G maglumat tory ýerleşdirildi we ýakyn wagtda 5G meýilleşdirilýändigi aýdyp geçildi
Arkadag şäherinde häzirki zaman LoRaWan tehnologiýasy işe girizildi, bu akylly gözegçilik we dolandyryş infrastrukturasyny ulanyp, müňlerçe tor enjamlaryndan we ulgamlaryndan maglumatlary netijeli ýygnamaga we derňemäge mümkinçilik berýär. Wi-Fi ulgamy Arkadag şäherindäki - seýilgähleri, stadiony, sirk, kitaphanany we ş.m. köpçülik ýerlerini öz içine alýar.
Şeýle hem “Smart City” köp sanly platformasy ýola goýuldy. Mysal üçin, akylly ulag ulgamynyň ornaşdyrylmagy şäherde diňe elektrikli jemgyýetçilik ulaglarynyň ulanylmagyny we ýol maglumatlaryny seljermek üçin kompýuteriň “görüşini” ulanmagy öz içine alýar.
Arkadag şäherinde inženerçilik, öý we güýmenje enjamlarynyň esasy görnüşleri birleşdirilip, kompýuter ulgamlarynyň gözegçiligi astynda işleýär. Ýangyn duýduryşlary, gaz syzmagy, suwuň syzmagy we ş.m. ulgamlar şäherdäki ähli öýlerde oturdyldy.
“Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň başlygy ýapon kärdeşleriniň ünsüni Türkmenistanyň sanly ykdysadyýete geçmegi üçin programma üpjünçiliginiň köpüsiniň ýerli programmistler tarapyndan işlenip düzülendigi we täzelenýändigi belläp geçdi. Ýurtda tanalýan içerki IT kompaniýalarynyň onlarçasy bar.
Ýapon kompaniýasynyň wekilleri hem öz gezeginde elektron ykdysadyýetiň esasy bölegi hökmünde elektron hökümet ulgamyny döretmek mümkinçiliklerini açyk görkezdiler. Tanyşdyryş dabarasynda myhmanlar Türkmenistan üçin döwlet dolandyryşynyň elektron resminamalaryny dolandyrmak babatynda ýörite taýýarlanan ösüşleri hödürlediler.
Şol bir wagtyň özünde, ýapon hünärmenleri tarapyndan işlenip düzülen ulgamyň döwlet dolandyryşynyň netijeliligini ep-esli ýokarlandyrmaga we sosial aragatnaşyk çykdaýjylaryny azaltmaga mümkinçilik berýän meselesi jikme-jik ara alnyp maslahatlaşyldy.
“Akylly şäherler” düşünjesini durmuşa geçirmek, sosial-ykdysady ösüşiň innowasiýa ýoly hökmünde bu pudagy ösdürmegiň möhüm ulgam emele getirýän ugrunda Ýaponiýanyň wekilleri öz tejribesi bilen paýlaşdy.
Duşuşykda Azerbaýjan bilen Türkmenistanyň arasynda optiki-süýüm aragatnaşyk liniýasyny gurmak taslamasyny göz öňünde tutup, ýapon kompaniýasynyň suwasty gämi kabelini goýmak mümkinçiligi hem ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şeýlelik bilen, ýygnakda bilelikdäki işiň mümkinçilikleri barada özara peýdaly pikir alyşma boldy. Türkmen tarapy, elektron hökümet we akylly şäher ulgamlaryny ösdürmekde we ornaşdyrmakda Ýaponiýanyň NEC tarapyndan toplanan uly tejribe bilen gyzyklandy.
Öňümizdäki günlerde Ýaponiýanyň NEC kompaniýasynyň Türkmenistanyň beýleki wekiliýetlerinde ýygnaklary geçirmäge meýilleşdirilýär.