2-nji iýulda Arkadag şäheriniň açylyşy mynasybetli «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň we Arkadag şäher häkimliginiň bilelikde gurnamagynda «Arkadag şäheri — «akylly» we «ýaşyl» tehnologiýalar şäheri» atly halkara maslahat geçirildi.

Maslahat Arkadag şäheriniň Aragatnaşyk müdirliginiň binasynda we Döwletmämmet Azady adyndaky Arkadag şäher kitaphanasynda geçirildi.

Halkara maslahata daşary ýurtly alymlar, bilermenler, işewür adamlar, şeýle hem, Garaşsyz Döwletler Arkalaşygyna agza ýurtlaryň Aragatnaşyk boýunça sebit arkalaşygynyň, Halkara elektroaragatnaşyk bileleşiginiň (ITU), Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky Hemişelik Wekilhanasynyň, «Wostoçnyý Weter» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň, «Kazaktelekom» PJ-niň, «Huawei Technologies», «Nokia», «Yutong International Co., Ltd», «DeltaTelecom», «Sony», «NEC Communication and Information Technologies Ltd», «Rostelekom», «Kamaz», «Kaspersky», «Tales Alenia Space», «SSI-MONACO S.A.M», «Terralink Global», «Cisco», «Elsewedy Elektric», «Hyundai Corporation», «Sumitomo Corporation» ýaly kompaniýalaryň ýolbaşçylary we wekilleri gatnaşdy.

Maslahata halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek, Türkmenistanda «Akylly şäher» we «Akylly öý» ulgamlarynyň mümkinçilikleri bilen giňden tanyşdyrmak, bu ulgama daşary ýurt maýa goýumlary çekmek, döwrebap tehnologiýalary we taslamalary ornaşdyrmak, maglumat howpsuzlygy ýaly meseleleri öz içine alýan halkara maslahatyň giň maksatnamasyna laýyklykda, öz çykyşlary bilen gatnaşmaga isleg bildiren hem-de çagyrylan ýerli we daşary ýurtly alymlaryň, bilermenleriň, işewür adamlaryň, şeýle-de halkara guramalaryň wekilleriniň onlarçasy täsirli çykyşlary bilen gatnaşdylar.

Hususan-da, «Hyundai Corporation» kompaniýasynyň Wise Prezidenti Ýun Suk Çoý, «Kaspersky» kompaniýasynyň Merkezi Aziýa boýunça söwda direktory Waleriý Zubanow, «Tales Alenia Space» kompaniýasynyň Halkara ösüş — Strategiýa we işewürligi ösdürmegiň direktory Bernard Hepp, «SSI-MONACO» kompaniýasynyň Prezidenti we Baş direktory Ilhami Aýgun, «East Wiinde» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň direktory Boris Bubnow, «Terralink Global» kompaniýasynyň direktory Oleg Zolotarew akylly hem-de ýaşyl şäherler üçin tehnologiýalardyr täze çözgütler barada çykyş etdiler.

Şeýle hem, halkara maslahata «East Winde», «Kazaktelekom», «Huawei Technologies», «Nokia», «Yutong International», «Delta Telecom», «Sony», «NEC», «Rostelekom», «Kamaz», «Kaspersky», «Tales Alenia Space», «SSI-MONACO», «Terralink Global», «Cisco», «Elsewedy Elektric», «Hyundai Corporation», «Sumitomo Corporation» ýaly kompaniýalaryň wekilleri göni sanly ulgam arkaly gatnaşdylar.

Halkara maslahaty iki mejlisde geçirildi: Birinji mejlis – «Akylly we ýaşyl şäherler» – şäher infrastrukturasyny durnukly we netijeli ösdürmegiň girewi; Ikinji mejlis – «Akylly we ýaşyl şäherler» üçin tehnologiýalar hem-de çözgütler; Halkara maslahata gatnaşyjylar: – Arkadag şäheriniň artykmaçlyklary we ýetilen sepgitler; – «akylly» we «ýaşyl» şäherleriň, ykdysady ösüşe ýardam berýän, durmuş derejesini ýokarlandyrýan, häzirki hem-de geljekki nesilleriň abadançylygyny üpjün edýän, durmuş üçin durnukly, netijeli we amatly şäher gurşawyny emele getirişiniň mümkinçilikleri; – Akylly tehnologiýalar — raýatlaryň gündelik durmuşyna täsiri we peýdasy; – Şäher taslamalary we ygtybarly arhitekturasy; – Internet zatlar we birikdirme mümkinçilikleri; – Energiýa çeşmeleriniň özara birikmesi; – Akylly ulag ulgamy; – Şäher maglumatlaryny gaýtadan işlemek we seljermek; – Maglumat goraglylygy we kiberhowpsuzlyk ýaly mowzuklar boýunça çykyşlar etdiler.

Ýokary guramaçylykly we netijeli geçirilen halkara maslahaty halkara guramalarynyň ýolbaşçylarynyň, dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň wekillerini jemlemek bilen, kommunikasiýa pudagy üçin täze hyzmatdaşlyklary ýola goýmaga we bar bolan oňyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga, maýa goýumlary çekmäge, täze Akylly şäherleri gurmaga we öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga giň mümkinçilikleri döreder.

30-njy maýda «Türkmenaragatnaşyk» agentliginde “Aragatnaşyk pudagynda gazanylan durnukly ösüşiň möhüm ugurlary” atly maslahat geçirildi.

Maslahata «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň şäher we welaýat edara-kärhanalarynyň hünärmenleri, Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymlary we talyp ýaşlary, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Salgyt müdiriýetiniň hem-de Köpetdag etrap salgyt bölüminiň hünärmenleri çykyşlary bilen gatnaşdylar.

Çykyşlarda aragatnaşyk pudagynda gazanylýan özgertmeler, ýurdumyzyň ähli ulgamlaryna döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylyşy, sanly hyzmatlary ulanmagyň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpli ýokarlandyrylmagy barada gürrüňler edildi.

2015-nji ýylyň 28-nji aprelinde Türkmenistanyň ilkinji milli "TürkmenÄlem 52°E" atly hemrasy orbita çykaryldy. Şol wagtdan bäri hemra Türkmenistanda berilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini kämilleşdirmekde, olaryň elýeterliligini üpjün etmekde möhüm goşandyny goşdy.

«Türkmen hemrasy» ÝGPJ degişli hemranyň uçurylmagy ýurtda 11 sany tele- we radioýaýlymlaryň ýokary hilde alnyp berilmegine başlamaga mümkinçilik döretdi. 2018-nji ýylda NewTec belgiýa enjamynyň esasynda FSS Teleport HUB stansiýasynyň oturdylmagy ýurduň guramalaryna we dürli edaralaryna, şol sanda daşary ýurt kärhanalaryna VSAT-hyzmatlaryny bermäge mümkinçilik döretdi. VSAT hemra tory uzaklykdaky edaralary, ammarlary, iş ýerlerini kärhananyň korporatiw toruna birikdirmäge mümkinçilik berýär.

Daşary ýurt prowaýderleri tarapyndan transponderleriň kärendesine alynmagy bilen milli hemradan 120 tele- we radioýaýlymlar pars, urdu we dari dillerinde SD we HD hilinde alnyp görkezilýär we eşitdirilýär.

2020-nji ýylda TürkmenÄlem 52°E-de DTH platforma oturdyldy, onuň üsti bilen dünýäniň dürli dillerindäki 100-den gowrak teleýaýlymlaryň alnyp görkezilişi ýola goýuldy.

8 ýylyň dowamynda «Türkmen hemrasy» ÝGPJ hyzmatdaşlyk barada dünýäniň 10 kompaniýasy bilen ylalaşyk baglaşdy, olar milli hemranyň hyzmatlaryndan peýdalanýarlar.

Şu gün, Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly nobatdaky Hökümet mejlisini geçirdi.

Mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly halkara maslahata we sergä görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Hasabatda bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanynyň degişli Kararyna laýyklykda, halkara forumy 3-4-nji maýda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda geçirmek meýilleşdirilýär.

Maslahatyň deslapky meýilnamasyna halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi, logistika arkaly söwdany artdyrmagyň mümkinçilikleri, häzirki zaman ykdysadyýetinde ulagyň we logistikanyň özara arabaglanyşygy, söwdada we logistikada sanlylaşdyrma, poçta hyzmatlarynyň döwrebap ugurlary, elektron täjirçilik, ulag-logistika düzüminiň baglanyşygyny ösdürmekde döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň orny, innowasiýa tehnologiýalary, ulag we logistikada ylmyň we bilimiň orny ýaly meseleler girizildi.

Halkara maslahatyň çäginde birnäçe çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, bu halkara maslahatyň we serginiň Türkmenistanyň ulag-üstaşyr mümkinçiliklerini ösdürmek boýunça möhüm ähmiýetli işleriň amala aşyrylmagyna hem-de özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge ýardam berjekdigini belledi hem-de agentligiň ýolbaşçysyna meýilleşdirilýän çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Aprel aýynyň ahyrynda, Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde "Merkezi Ýewraziýa-2023" kosmos tehnologiýalarynyň halkara konferensiýasy geçiriler.

AsiaToday-yň habar bermegine görä, konferensiýa iki ýüzden gowrak hünärmenler we 12 ýurtdyň kosmos agentlikleriniň ýolbaşçylary gatnaşarlar. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we Aragatnaşyk agentliginiň  "Türkmenaragatnaşyk" agentligi Konferensiýanyň resmi hemaýatkäri hökmünde bolar.

Bu çärä gatnaşyjylar kosmos pudagynda täze bilimleri almaga we bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyny güýçlendirmäge mümkinçiligi gazanarlar.

"Türkmenaragatnaşyk" Agentligi gelejekde hem hemra tehnologiýalarynyň ulanylyşyny hasda artdyrmaga we ýaýbaňlaşdyrmaga isleg bildirýändigini nygtady.

27-nji fewralda, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýewiň we BMG-nyň wekilleriniň gatnaşmagynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy bilen «Türkmenistanda Pudagara elektron maglumat alyşygy ulgamynyň ornaşdyrylmagyna ýardam bermek hakynda Taslama resminamasyna» gol çekişlik dabarasy geçirildi.  

Resminama laýyklykda, «Türkmenistanda 2019-2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» ýerine ýetirmekde ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler kämilleşdiriler. Bu bolsa ykdysady ösüşiň netijeliligini has-da ýokarlandyrar. 

Aşgabatda «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýewiň Thales Alenia Space aeroälem enjamyny öndüriji fransuz kompaniýasynyň wekilleri bilen duşuşdy. Taraplar mundan beýläkki hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar we dürli işewürlik teklipleri bilen çykyş etdiler.

Duşuşykda fransuz kompaniýasyna eksport boýunça wise-prezident Erik Imbert we Ýewraziýa sebiti boýunça wise-prezident Kistof Lanowski wekilçilik etdiler.

Gepleşiklerde Türkmenistanyň we Thales Alenia Space kompaniýasynyň özara hyzmatdaşlygyň üstünlikli tejribesine eýedigi, hususan-da, ilkinji TürkmenÄlem 52.0E hemrasyny döretmekde tejribesiniň bardygy nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, mundan beýläkki hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi taraplaryň ikisine-de bähbitli görünýär.

Şeýle hem duşuşykda Thales Alenia Space kompaniýasynyň wekilleriniň üstümizdäki ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanda geçiriljek «TurkmenTel-2023» halkara sergisine we ylmy maslahatyna gatnaşmagyna garaşylýar.

Thales Alenia Space kompaniýasynyň wekilleri Türkmenistanda işjeň ösýän älem pudagy üçin inženerleri we operatorlary taýýarlamak okuwy guramaga taýýardyklaryny hem nygtadylar.

       Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Buýrugy bilen, ýurdumyzyň wekiliýeti 10-njy maýda HHR-iň Sian şäherine iş saparyna ugradyldy. Saparyň çäklerinde Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowyň hem-de Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowyň HHR-iň Döwlet Geňeşiniň agzasy, daşary işler ministri Wan I bilen duşuşygy geçirildi.

Wan I myhmanlary mübärekläp, Hytaýyň netijeli hytaý-türkmen gatnaşyklaryny işjeňleşdirmäge taýýardygyny tassyklady. HHR-iň Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan daşary syýasatyny we öňe sürýän möhüm halkara başlangyçlaryny goldaýandygy nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, Hytaýyň diplomaty türkmen wekiliýetini Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bilen gutlady we dostlukly ýurduň halkyna iň gowy arzuwlaryny aýtdy.

Duşuşygyň barşynda taraplar iki döwletiň arasyndaky syýasy gatnaşyklaryň ýokary derejesini kanagatlanma bilen bellediler. Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Baştutany Si Szinpiniň arasynda ýakynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň giň toplumy boýunça hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek babatda gyzyklanmalar nygtaldy.

Taraplar indiki ýyl iki döwletiň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna 30 ýylyň dolýandygyny belläp, taraplar özara hormat goýmak, dostluk we özara gyzyklanmalara esaslanmak ýörelgelerine eýerýän ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijelerine syn berdiler. Hytaýyň Türkmenistan bilen diplomatik gatnaşyklary ýola goýan ilkinji döwletdigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, iki dostlukly ýurduň arasyndaky türkmen-hytaý gatnaşyklary bu gün ösüşiň hil taýdan täze derejesine çykdy.

Gepleşikleriň dowamynda halkara hem-de sebit gün tertibiniň esasy ugurlary, şeýle-de halkara maglumatlary we biologik howpsuzlygy üpjün etmek bilen bir hatarda, özara gyzyklanma bildirilýän meseleleriň birnäçesi ara alnyp maslahatlaşyldy. Mundan başga-da, Owganystandaky ýagdaýa hem-de Türkmenistanyň goňşy ýurduň ykdysadyýetiniň dikeldilmegine berýän kömegine aýratyn üns berildi.

Ulag, aragatnaşyk, söwda we beýleki ulgamlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly işjeň pikir alşyldy.

Şeýle hem taraplar medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy ilerletmek meselelerine üns berdiler.

Mundan başga-da, türkmen wekiliýetiniň agzalarynyň HHR-iň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirildi.

11-nji maýda hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-hytaý komitetiniň başlyklary — Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow bilen HHR-iň Döwlet Geňeşiniň wise-premýeri Han Çženiň arasynda duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň barşynda taraplar strategik hyzmatdaşlygyň türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň häzirki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. Söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berildi.

Hytaýyň ýurdumyzyň iri söwda hyzmatdaşy bolup durýandygy, Türkmenistanyň iki ýurduň arasynda gatnaşyklary ösdürmek boýunça meýilnamany hemmetaraplaýyn durmuşa geçirmegi hem-de ýokary derejede ysnyşykly gatnaşyklary goldamagy maksat edinýändigi bellenildi.

Şunuň bilen birlikde, taraplar häzirki wagtda gaz babatdaky hyzmatdaşlygyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugrudygyny nygtadylar. Ulag, aragatnaşyk we telekommunikasiýa, sanly tehnologiýalar, maliýe-bank ulgamlarynda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmekde ikitaraplaýyn gyzyklanmalar beýan edildi.

Iki döwletiň hususy we döwlet gurluşlarynyň arasynda göni gatnaşyklary ýola goýmak boýunça ikitaraplaýyn gurallary işjeňleşdirmek arkaly kiçi telekeçilik pudagynda özara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçiliklerine garamak babatda türkmen tarapynyň teklibi beýan edildi.

Saglygy goraýyş we lukmançylyk ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesi göz öňünde tutulyp, bu ugurda özara hereketleri giňeltmek barada ylalaşyk gazanyldy.

Taraplar iki döwletiň arasynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemäge hem-de ysnyşykly gatnaşyklar üçin amatly şertleri döretmäge gönükdirilen Hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-hytaý komitetiniň işini işjeňleşdirmek barada bir pikire geldiler.

12-nji maýda HHR-iň Şensi welaýatynyň Sian şäherinde “Merkezi Aziýa — Hytaý” görnüşinde daşary işler ministrleriniň ikinji duşuşygy geçirildi. Onuň işine hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrmagy boýunça Türkmenistanyň wekiliýeti gatnaşdy.

Şu günki geçirilen duşuşykda syýasy-diplomatik ugur boýunça hem-de söwda-ykdysady gatnaşyklar ulgamynda hyzmatdaşlygyň giň meselelerine garaldy.

Hytaý Halk Respublikasynyň Döwlet Geňeşiniň agzasy, daşary işler ministri Wan I gutlag sözünde ýokary derejede gazanylan ylalaşyklary amala aşyrmak üçin hem-de ýurtlaryň arasynda köptaraply hyzmatdaşlygy öňe ilerletmek maksady bilen, “Merkezi Aziýa — Hytaý” görnüşdäki döwletleriň daşary syýasat edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygy güýçlendirmegiň ähmiýetini nygtady.

Ministrler hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar.

Söwda-ykdysady we maýa goýum gatnaşyklaryny hem-de medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygy giňeltmäge degişli meseleler barada pikir alşyldy.

Pandemiýanyň garşysyna göreşmek hem-de lukmançylyk, saglygy goraýyş we ylym ugurlary boýunça gatnaşyklary güýçlendirmek esasy meseleleriň biri boldy. Şunuň bilen baglylykda, häzirki çylşyrymly döwürde ýurtlaryň bu meseleleri çözmekde raýdaşlyk görkezýändikleri, özara goldaw we ýardam berýändikleri bellenildi.

Taraplar halkara we sebit gün tertibiniň wajyp meselelerine hem garadylar, howpsuzlygy, durnuklylygy hem-de ösüşi üpjün etmek işinde daşary syýasat edaralarynyň işlerini giňeltmegiň möhümdigini nygtadylar.

Duşuşygyň dowamynda sebitde oňyn ýagdaýlary pugtalandyrmakda möhüm orun eýeleýän Türkmenistanyň Hytaý Halk Respublikasyna özüniň strategik hyzmatdaşy hökmünde garaýandygy aýratyn nygtaldy. Bu hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda, deňhukuklylyk hem-de özara bähbitlilik ýörelgelerinde Hytaý bilen gatnaşyklary yzygiderli ösdürmegi göz öňünde tutýan döwletara aragatnaşyklaryň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna daýanýar.

Türkmenistanyň parahatçylygyň pugtalandyrylmagyna hem-de sebit durnuklylygynyň berkarar bolmagyna hemmetaraplaýyn ýardam edilmegine, dostlukly döwletlerimiziň, halklarymyzyň howpsuz we durnukly ösüşi üçin şertleriň üpjün edilmegine gatnaşyklaryň baş ugry hökmünde garaýandygy bellenildi. Syýasy özara ynanyşmagyň pugtalandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berildi. Bu bolsa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan öňe sürlen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň ýörelgelerine kybap gelýär.

Sebit hem-de halkara derejede, şol sanda ulag-üstaşyr gatnawlarynda energetika, ulag we ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça Türkmenistanyň eýeleýän orny beýan edildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ulag babatda özara baglanyşyklylyga we söwda gatnaşyklarynyň, şol sanda Merkezi Aziýanyň ulag-üstaşyr kuwwatyny doly açmak arkaly gatnaşyklaryň durnuklylygyny üpjün etmäge mundan beýläk-de ýardam bermegi maksat edinýändigi bellenildi.

Taraplar işjeň gatnaşyklary saklamak hem-de söwda, ulag-aragatnaşyk, lukmançylyk we saglygy goraýyş, ylmy-tehniki, sanly ykdysadyýet ulgamlarynda hem-de beýleki ugurlarda bilelikdäki başlangyçlary iş ýüzünde durmuşa geçirmek üçin yzygiderli duşuşyklary ýola goýmagyň zerurdygy barada bir pikire geldiler.

Duşuşygyň netijeleri boýunça birnäçe resminamalar kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn bitaraplygyň ýörelgelerine esaslanýan hem-de ählumumy abadançylygyň we gülläp ösüşiň bähbidine giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen öňdengörüjilikli, täzeçillik syýasaty türkmen döwletiniň dünýädäki abraýyny barha artdyrýar. Birleşen Milletler Guramasy bilen depginli ösdürilýän gatnaşyklar hem-de Türkmenistany ygtybarly we jogapkärli hyzmatdaş hasaplaýan BMG-niň ýurdumyza bildirýän belent ynamy muňa aýdyň şaýatlyk edýär.

Şu ýylyň 16-njy aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji sessiýasynyň 59-njy mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy esasynda “Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi munuň nobatdaky subutnamasy boldy. Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletleriň 72-si bu Kararnamanyň awtordaşy bolup çykyş etdi.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu başlangyjy 2020-nji ýylyň sentýabr aýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji ýubileý sessiýasynyň çäklerinde eden çykyşynda öňe sürüpdi.

Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk biziň ýurdumyz üçin ileri tutulýan daşary syýasy ugur bolup durýar. BMG-niň esasy hyzmatdaş hökmünde saýlanyp alynmagy kanunalaýykdyr hem-de düýpli dünýägaraýyş esaslaryna eýedir. Şolaryň esasynda Türkmenistanyň uzak möhletleýin maksatlarynyň BMG-niň wezipeleri, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýada sazlaşykly hem-de durnukly döwletara gatnaşyklary ýola goýmak, sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy goldamagyň mäkäm gurallaryny döretmäge degişli wezipeleri bilen gabat gelmegi durýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, hut BMG-ä, onuň ygtyýaryndaky syýasy-diplomatik gurallara daýanmak bilen, halkara bileleşigiň, ilkinji nobatda bolsa, sebitiň döwletleriniň bu maksatlara ýetmäge gönükdirilen işleri ýola goýulmalydyr.

Dürli ugurlar boýunça işlemek üçin özboluşly edara bolan Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi döwrüň möhüm meseleleri babatda hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly goşant goşýar. Türkmenistanyň we merkeziň bilelikdäki işi, tutuşlygyna alanyňda, esasy maksatlara — Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy gazanmaga gönükdirilendir.

BMG-niň Merkezi Aziýa sebitindäki bu edarasynyň işiniň netijeliligi barada BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen hem-de bu düzümiň döredilmeginiň 10 ýyllygy mynasybetli, 2017-nji ýylyň noýabrynda kabul edilen Kararnamasynda hem nygtalandygyny belläp geçmek wajypdyr.

Merkezi Aziýanyň ýurtlary sebitde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmekde, şonuň ýaly-da, sebit hem-de halkara hyzmatdaşlygy giňeltmekde wajyp orun eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, terrorçylyga garşy göreşmekde we güýç ulanmagyň öňüni almakda hyzmatdaşlyk etmek Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň esasy wezipeleriniň biri hökmünde kesgitlenildi.

Bu gün terrorçylyga garşy wajyp resminamalaryň hereket edýändigini, şolaryň her biriniň öz düzgünleşdiriji ugurlarynyň bardygyny, şol bir wagtyň özünde birek-birek bilen özara baglanyşyklydygyny bellemek gerek. Döwletler BMG-niň terrorçylyga garşy göreş boýunça konwensiýalarynyň binýatlaýyn häsiýetini hem-de halkara hukuk borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň möhümdigini ykrar edip, olary üpjün etmek boýunça ýörite maksatnamalary işläp taýýarlaýarlar. Iş ýüzündäki ädimler hökmünde bu ulgamdaky milli kanunçylygyň kabul edilmegini, sebit derejesinde degişli şertnamalaryň taýýarlanylmagyny, iş toparlarynyň döredilmegini, ýöriteleşdirilen düzümler bilen ýakyn gatnaşyklaryň ýola goýulmagyny bellemek bolar.

Kararnamada Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň Merkezi Aziýa döwletleriniň hem-de Owganystanyň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga gönükdirilen tagallalary bellenilýär.

Ýurdumyz parahatçylyk söýüjilik hem-de özara goldaw bermek ýörelgelerine yzygiderli eýermek bilen, Owganystanyň durmuş-ykdysady düzümlerini ösdürmäge uly goşant goşýar, dostlukly döwlete döredijilikli durmuşyň binýatlaryny pugtalandyrmakda hemişe kömek berýär.

Şu ýylyň 6-njy fewralynda Aşgabatda, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde “Taliban” hereketiniň Syýasy edarasynyň wekiliýeti bilen duşuşyk boldy. Gepleşikleriň barşynda owgan wekiliýeti goňşy halkyň rowaçlygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen iri taslamalaryň birnäçesiniň durmuşa geçirilmegine doly goldawyny beýan etdi. Şolaryň hatarynda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisi, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisi we optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamy, şonuň ýaly-da, Türkmenistan bilen Owganystany birleşdirýän demir ýollar bar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Owganystanda parahatçylygyň we durnuklylygyň üpjün edilmeginiň diňe bir Merkezi Aziýa sebiti üçin däl, eýsem, bütin dünýä üçin hem tutuş howpsuzlyk ulgamy hem-de durnukly ösüş babatynda wajypdygyny nygtaýar.

Resminamada sebit merkeziniň BMG-niň ýurt boýunça toparlary, gapma-garşylyklaryň öňüni almak meselelerinde Parahatçylyk gurujylyk gaznasy, şonuň ýaly-da, ýaşlaryň we zenanlaryň jemgyýetdäki, syýasatdaky hem-de ykdysadyýetdäki ornuny pugtalandyrmaga gönükdirilen we ýolbaşçy zenanlaryň toparyny okatmak üçin öňüni alyş diplomatiýasynyň akademiýasy bilen hyzmatdaşlykdaky oňyn orny bellenilýär.

Häzirki wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi sebitiň hökümetleri bilen gatnaşyk saklaýar hem-de dünýäde koronawirus ýokanjynyň zyýanly täsirleriniň öňüni almak üçin öňüni alyş diplomatiýasy ulgamynda degişli taraplar bilen hyzmatdaşlyk edýär.

Türkmenistan täze wehim bilen göreşmekde uly tejribe toplan hem-de pandemiýanyň zyýanly täsirlerini ýeňip geçmekdäki gymmatly tejribelerini paýlaşýan beýleki ýurtlara uly hormat bilen garaýar. Biziň döwletimiz beýleki ýurtlar hem-de halkara guramalar bilen bilelikdäki tagallalaryň ýokary netijeliligini gazanmak üçin öz tejribelerini paýlaşmaga taýýardyr.

BMG-niň agentlikleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlykda Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasynyň taýýarlanylandygyny agzamak bolar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylyň maýynda bu meýilnamany tassyklamak hakyndaky Karara gol çekdi.

Golaýda, 16-njy aprelde Türkmenistanyň Prezidentiniň “Saglyk” Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, aýratyn howply ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmekde alnyp barylýan işleri toplumlaýyn esasda guramak, şeýle hem Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy, onuň ýöriteleşdirilen edaralary hem-de Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen hyzmatdaşlygyny has-da giňeltmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Karara gol çekip, ýurdumyzyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasyny tassyklady.

“Açyk gapylar” syýasatyny durmuşa geçirýän hem-de Bitaraplyk derejesine ählitaraplaýyn ygrarly Türkmenistan sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de ösüşi üpjün etmek boýunça anyk çäreleri amala aşyrýar.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz halkara bileleşigiň jogapkärli agzasy bolmak bilen, durnukly ösüşi, parahatçylygy hem-de howpsuzlygy gazanmak üçin halkara işlerinde syýasy-diplomatik gurallarynyň we öňüni alyş diplomatiýasynyň mümkinçiliklerini elmydama netijeli ulanýar.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça kabul edilen Kararnamada Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sebitde suw hem-de energetika serişdelerini toplumlaýyn ulanmagyň meseleleri boýunça özara bähbitli ylalaşyklary gazanmak üçin tagallalary birleşdirmäge taýýardygy hem bellenilýär.

Şeýlelikde, Bitarap Türkmenistanyň BMG-niň nobatdaky wajyp resminamasynda öz beýanyny tapan, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda işjeň durmuşa geçirilýän netijeli daşary syýasy strategiýasy ýene-de bir gezek dünýä bileleşiginiň goldawyna eýe boldy. Türkmen döwleti sebit goşulyşmalary boýunça başlangyçlary iş ýüzünde durmuşa geçirip, Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi tarapyndan 2030-njy ýyla çenli Ählumumy gün tertibini durmuşa geçirmek maksady bilen alyp barýan işlerine mundan beýläk-de işjeň gatnaşar.

Türkmenistanyň döwlet wekiliýetiniň Moskwa şäherindäki saparynyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýew bilen Russiýa Federasiýasynyň Sanly ösüş, aragatnaşyk we köpçülikleýin habar beriş ministrliginiň, “Rostelekom” APJ-niň, Moskwanyň aragatnaşyk we informatika tehniki uniwersitetiniň, “Russiýanyň poçtasy” PJ-niň ýolbaşçylarynyň arasynda duşuşyklar geçirildi.

Türkmenistan tranzit ýol ugurlaryny ösdürmek, MAT (maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary) we kiber-howpsuzlyk boýunça ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak, sanly ykdysadyýetde tejribe alyşmak, elektron hökümeti ornaşdyrmak, DATA Center- Maglumat merkezini döretmek we beýleki ugurlar boýunça Russiýa Federasiýasy bilen özara gatnaşyklara uly gyzyklanma bildirýär.

Russiýa Federasiýasynyň Sanly ösüş, aragatnaşyk we köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ministri Maksut Şadaýew bilen geçirilen duşuşykda “Türkmenaragatnaşyk” agentligi tarapyndan IP platformasynda DWDM enjamlaryny hem-de sebitleýin ugur torlaryny ulanyp, esasy ugur torlaryny giňeltmek boýunça, ýurtda ykjam aragatnaşygy ösdürmek boýunça hem-de halkara ugurlary diwersifikasiýasy we maglumatlary geçirmek islegi artýan beýleki taslamalar

Türkmenistan ýedi halkara aragatnaşyk birleşmelerine eýe bolup durýar: bar - Eýran, Gazagystan, Özbegistan we dördüsi Owganystan bilen, şol sanda Russiýa ýolunyň Owganystana, Eýrana, Özbegistana geçirilmeginiň mümkinçiligi bardyr.

“Türkmenaragatnaşyk” agentligi Rostelekom, Russiýanyň poçtasy, Gündogar ýeli, Nowokart ýaly rus kompaniýalary bilen netijeli işleri alyp barýar we “Roskomnadzor” (Aragatnaşyk, maglumat tehnologiýasy we köpçülikleýin habar beriş serişdeleri pudagynda federal gözegçilik gullugy) bilen hyzmatdaşlygy ýola goýmaga gyzyklanma bildirýär.

“Türkmenaragatnaşyk” agentligi “Rostelekom” kompaniýasy bilen 2006-njy ýyldan bäri, ýagny Halkara hasaplaşyklar merkezi (HHM) bilen şertnama baglaşylandan bäri iş alyp barýar. Agentligiň başlygy kompaniýanyň prezidenti Mihail Oseýewskiý bilen geçiren duşuşygynda ýurtda satyn alynýan möçberiň esasy böleginiň Rostelekom kompaniýasy tarapyndan üpjün edilýän internet ugry bolup durýandygyny we soňky üç ýylda bu möçberiň dört esse artandygyny, ýagny 40G/bite ýetendigini belledi.

“Akylly” şäherleriň döredilmegi - Türkmenistanyň “Rostelekom” kompaniýasynyň tejribesi we innowasiýa çözgütleri bilen gyzyklanýan ýene bir möhüm ugry bolup durýar.

“Russiýanyň poçtasy” PJ-niň baş direktory Maksim Akinin bilen geçirilen duşuşykda “Türkmenpoçta” kompaniýasy bilen durnukly hyzmatdaşlygyň ýöredilýändigi bellenildi we hyzmatdaşlygyň bu ugruny giňeltmek islegi beýan edildi. Iki operatoryň arasynda Türkmenistanyň awialiniýalary arkaly islendik geçiş ugurlaryndan aýlanyp geçmek bilen göni poçta alyş-çalşygynyň gaýtadan dikeldilmegi, “Türkmenpoçta” üsti bilen eksport harytlarynyň, şol sanda dokma önümleriniň üpjün edilmegi boýunça meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

“Russiýanyň poçtasy” we “Türkmenpoçta” onlaýn dükanlarynda satyljak önümleri özara ýerleşdirmek barada teklipler hem berildi. “Russiýanyň poçtasy” PJ-niň poçta önümleriniň ýapyk gaplarda Eýrana, Owganystana, Özbegistana tranzit görnüşinde daşamagy guramaga taýýardygy bellendi.

“Türkmenaragatnaşyk” agentliniň başlygy bilen Moskwanyň aragatnaşyk we informatika tehniki uniwersitetiniň (MAITU) rektory Sergeý Ýerohiniň arasyndaky duşuşygyň esasy temasy hünärmenleri taýýarlamak meselesi boldy.

Şol sanda MAITU bilen Türkmenistanyň telekommunikasiýa we informatika Institutynyň arasynda maglumat howpsuzlygy we MAT boýunça mugallymlaryň we hünärmenleriň hünär derejesini kämilleşdirmek ugrunda hyzmatdaşlygy ýola goýmaga gyzyklanma bildirdiler.

Russiýanyň aragatnaşyk edaralarynyň we kompaniýalarynyň ýolbaşçylary şu ýylyň noýabr aýynda Aşgabat şäherinde geçiriljek we Türkmenistanda amala aşyrylýan taslamalara gatnaşmak isleýän rus kompaniýalary üçin amatly ugur hökmünde garalyp bilinjek “Türkmentel-2021” XIV halkara sergi we ylmy maslahata çagyryldy.