Tokio şäherine iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary işler ministri Raşid Meredow Ýaponiýanyň sanly ulgam işleri boýunça ministri Taro Kono bilen duşuşdy.

Duşuşygyň dowamynda sanly ulgamyň infrastrukturasyny, sanly ykdysadyýeti, maglumat howpsuzlygy, emeli aň, internet, hünärmenleriň taýýarlygy we ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň hukuk esaslaryny kämilleşdirmek ulgamynda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri maslahatlaşyldy.

Şeýle-de, Ýaponiýa iş saparynyň dowamynda türkmen wekiliýetiniň agzalary Ýer, sanagat, ulag we syýahatçylyk ministrliginiň hem-de «NTT Group» we «NEC Corporation» ýapon kompaniýalarynyň wekilleri bilen duşuşyklary geçirdiler. Olaryň dowamynda ulag-logistika we kommunikasiýa ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň ähmiýetli ugurlary boýunça pikir alyşmalar gurnaldy.

Türkmenistanda 3 million 149 müň 178 ulanyjy internete birikdirildi diýip, «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýew Aşgabatda geçirilen «Türkmentel — 2023» atly ylmy maslahatda eden çykyşynda aýtdy.

Bu barada «Türkmenistan: Altyn asyr» saýtynda habar berildi.

Agentligiň başlygynyň sözlerine görä, 421 müň 609 müşderi simli internet ulanyjylary bolup, 2 million 727 müň 569 adam öýjükli internet ulanyjylarydyr. Şeýle hem, soňky 3 ýylda Türkmenistan tarapyndan satyn alnan halkara internet-kanallarynyň umumy kuwwatynyň 10 esse artandygy bellenildi.

Şeýle hem Türkmenistanda maglumat geçirmek üçin 8 sany döwletara optiki süýümli geçirijisiniň gurlandygy habar berildi. 273 million dollarlyk aragatnaşyk operatorlarynyň torlaryny giňeltmek baradaky taslamalaryň netijesinde ýurt ilatly ýerleri ýokary tizlikli internet bilen 100% gurşap aldy.

Şu gün — 10-njy noýabrda «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy H.Hudaýgulyýewiň ýolbaşçylygyndaky topar «Jingdong» kompaniýasynyň wekilleri bilen duşuşdy.

Ozal kompaniýanyň «Türkmentel-2023» atly XVI Halkara sergisine we ylmy maslahatyna gatnaşýandygyny habar beripdik.

Ikitaraplaýyn duşuşykda taraplar geljekki hyzmatdaşlyklar boýunça pikir alyşdylar. Şeýle-de tehnologik kompaniýanyň maglumat, emeli aň, blok zynjyrlary we ş.m. tehnologiýanyň täze nesillerine esaslanmagy, olaryň mümkinçilikleri dogrusynda giňişleýin beýan edildi. Öz gezeginde türkmen tarapy hem kompaniýa bilen geljekde hyzmatdaşlygy ýola goýup, ony hasda giňeltmek we ösdürmek boýunça maslahatlaşdylar.

Ikitaraplaýyn duşuşyk ýokary derejede geçirildi.

Maslahatyň işiniň birinji gününiň ahyrynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenaragatnaşyk» agentligi bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Ýörite aragatnaşyk we maglumat howpsuzlygy boýunça Döwlet gullugynyň arasynda maglumat howpsuzlygy ulgamynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenaragatnaşyk» agentligi bilen «ELINC China Co., Ltd» kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenaragatnaşyk» agentligi bilen Russiýa Federasiýasynyň Federal döwlet býujet ýokary bilim edarasynyň A.N.Tupolew adyndaky Kazan milli barlag tehniki uniwersitetiniň arasynda özara hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnama; «Türkmen hemrasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň, Fransiýanyň «Thales Alenia Space France SAS» hem-de «Eutelsat» kompaniýasynyň arasynda gizlinlik we aýan etmezlik barada üçtaraplaýyn Ylalaşyga gol çekildi.

Şu gün — 10-njy noýabrda «Türkmentel — 2023» atly XVI halkara sergi we ylmy maslahat ugurdaş mejlislerde öz işini dowam edýär. Olaryň gün tertibine aragatnaşyk, hemra tehnologiýalary, ykdysadyýetde sanly goşundylar we hyzmatlar, sanly öwrülişik hem-de sanly jemgyýeti ösdürmek bilen bagly meseleler giriziler.

Forumyň jemleýji gününde oňyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga, onuň netijeli görnüşlerini işläp taýýarlamaga, bu ugurda täsirli häsiýete eýe bolan sebit we ählumumy işleri işjeňleşdirmäge gönükdirilen resminamalara gol çekmek, degişli güwänamalary gowşurmak göz öňünde tutulýar. Şeýle-de talyplaryň arasynda geçirilen «Sanly çözgüt — 2023» atly bäsleşigiň jemleri jemlener.

Şu gün, “Turkmentel-2023” halkara forumynyň ýerinde Halkara Telekommunikasiýa Bileleşigi (ITU) tarapyndan gurnalan “Geljekgi nesil ykjam aragatnaşyk torlarynyň işe girizilmegi (5G / IMT-2020)” atly iki günlük okuw başlandy.<br>

Okuwyň maksatly diňleýjileri döwlet edaralarynyň, ylmy-gözleg merkezleriniň, pudak birleşikleriniň we uniwersitetleriniň, düzgünleşdiriji guramalaryň, telekom operatorlarynyň, gyzyklanýan guramalaryň wekilleri we bu mesele bilen gyzyklanýanlaryň hemmesi.<br>

Okuw birnäçe bölümden geçirilýär. Birinji bölümde 5G / IMT-2020 ulgamynyň mümkinçilikleri we tehnologiýalary ara alnyp maslahatlaşylýar; Halkara Telekommunikasiýa Bileleşiginiň 5G / IMT-2020 dolandyryş we standartlaşdyrmak ugrundaky işi, spektr paýlamagyň şertleri we 5G / IMT-2020 bahalary.<br>

Sessiýalarda çykyş edýänler radio aragatnaşygy we ösen tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça uly tejribä eýe hünärmenlerdir. Olaryň arasynda ITU radiokommunikasiýa býurosynyň kesgitlenen we ykjam hyzmatlar bölüminiň başlygy Karlis Bogens, “Ubiquitous Wireless LLP ” (Gazagystan) tehniki müdiri Wadim Poskakuhin, Sanly tehnologiýalary tizleşdirmek forumynyň (öňki APAC 5G forumy) başlygy Jon Deýwid Kim bar. we GSMA-da Demirgazyk-Gündogar Aziýa sebitiniň başlygy.<br>

Ertir okuw dowam eder.<br>

Halkara telekommunikasiýa bileleşiginiň indiki nesil ykjam aragatnaşyk boýunça okuw gurnaýandygyny habar berýaris.

«Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýewiň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde ýokary derejeli «Digital Bridge 2023» atly halkara forumyna gatnaşdy. Bu forum dünýäniň 30-dan gowrak ýurdundan 20 000-den gowrak ygtyýarly wekili bir ýere jemledi.

Olaryň hatarynda «TikTok» kompaniýasynyň baş direktory Şou Çu, «Digital Nomads» jemgyýetini esaslandyryjy Aset Abdualiýew, «ICPC» gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory Uilýam Pauçer, «SpaceX-iň» «Starlink» boýunça wise-prezidenti Loren Dreýer ýaly dünýä belli kompaniýalaryň wekilleri bar.

Forumyň çäginde tegelek stollaryň we duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. Olaryň dowamynda ykdysadyýetiň durnukly ösdürilmegi üçin IT hünärmenleriň täze pikirlerini ähli pudaklara üstünlikli ornaşdyrmak, geljegi uly innowasion taslamalary durmuşa geçirmek we degişli ugurlarda halkara hyzmatdaşlygyny ýola goýmak ýaly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Forumyň çäginde «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýewiň hem-de «Türkmentelekom» EAK-nyň başlygy Hojanyýaz Awganowyň Gazagystan Respublikasynyň Innowasiýa, aerokosmiki we sanly ulgamy ösdürmek boýunça ministri Musin Batyrbekulyň we «Kazahtelekom» PJ-niň ýolbaşçysynyň gatnaşmagynda duşuşyk geçirildi. Duşuşykda sanly ulgamy kämilleşdirmekde alnyp barylýan işler we halkara ulgamlara birigýän üstaşyr aragatnaşyk geçirijileriň sebitara bähbitleri hem-de mümkinçilikleri barada pikir alşyldy. Şeýle-de, taraplar agzalan ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de çuňlaşdyrmaga gyzyklanma bildirdiler.

“TurkmenTEL 2023”, iki günlük konferensiýa we sergisi geçiriler.

Türkmenistanyň  Türkmenaragatnaşyk agentligi tarapyndan  TürkmenTEL konferensiýasy we sergisi täze tehnologiýalary ara alyp maslahatlaşyp aragatnaşygy ýeňilleşdirer we hyzmatdaşlyga höweslendirer.

Maslahat maksatnamasy halkara hyzmatdaşlygy we maýa goýumlary, sanlaşdyrmak, birikmek, hemra tehnologiýasy we kiberhowpsuzlyk meselelerine gönükdiriler.

«Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň ýanyndaky Döwlet Kiberhowpsuzlyk gullugy bilen Özbegistan Respublikasynyň «Kiberhowpsuzlyk merkezi» unitar edarasynyň arasynda kiberhowpsuzlyk ulgamynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Ähtnamada taraplar aşakdaky ugurlarda hyzmatdaşlyk etmek isleýändiklerini mälim etdiler:

• kiberhowpsuzlyk ulgamynda maglumat we tejribe alyşmak;
• kiberhowpsuzlyk pudagynda bilelikdäki gözlegleri we işleri geçirmek;
• kiberhowpsuzlyk boýunça hünärmenleri taýýarlamak;
• kiber howplara garşy göreşde hyzmatdaşlyk.

Özara düşünişmek Ähtnamasyna gol çekilmegi Türkmenistan bilen Özbegistanyň arasyndaky kiberhowpsuzlyk babatynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm ädimdir. Bu resminama, iki ýurduň maglumat we aragatnaşyk ulgamlarynyň we infrastrukturasynyň howpsuzlygyny berkitmäge kömek eder.

Saparyň çäklerinde «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň başlygy H.Hudaýgulyýew bilen Özbegistan Respublikasynyň Sanly tehnologiýalar ministri Ş.Şermatowyň arasynda ikitaraplaýyn duşuşyk geçirildi.

Kiberhowpsuzlyk boýunça 1-nji halkara konferensiýa “Kiberhowpsuzlyk Merkezi Ýewraziýa 2023” Daşkende şu gün  açyldy. Ýokary derejeli konferensiýanyň ilkinji iş gününde onlarça ýurduň ygtyýarly wekilleri, şol sanda Türkmenaragatnaşyk agentliginiň  wekiliýeti gatnaşdy.

Iki gün dowam etjek konferensiýa (3-4-nji oktýabr) sebitleýin maglumatlary kiber howplardan goramak, häzirki zaman sanly çözgütleri ösdürmek, bu ugurda tejribe alyşmak we sebitara hyzmatdaşlygy has netijeli ösdürmek üçin halkara hyzmatdaşlygy meselelerine bagyşlandy.

Bu çärä Oman, Özbegistan, Azerbaýjan, Türkiýe, Gruziýa, Ýapanaponiýa, Türkmenistan, Gazagystan, şeýle hem Halkara Telekomunikasiýa Bileleşigi, FIRST, OIC-CERT - ýaly 24 ýurtdan 130 kompaniýa wekilçilik edýän 250-den gowrak delegatlar gatnaşýar.

CSS 2023 kiberhowpsuzlyk konferensiýasynyň esasy maksady sebitde kiber jemgyýeti üçin tejribe alyşmak, döwrebap çözgütleri görkezmek we iň esasysy özara peýdaly esasda täze işewür hyzmatdaşlyga mümkinçilik açmak üçin ýokary derejeli halkara interaktiw platforma döretmekdir.

Maslahatyň umumy maksady, dünýädäki kiberhowpsuzlygyň ähmiýeti: möhüm infrastrukturany goramaga ünsi jemleýän çözgütler, howplar we hyzmatdaşlyk. Umumy mejlisde "Türkmenaragatnaşyk" agentliginiň  başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýew çykyş etdi.

Maslahatyň diňleýjileri, kiberhowpsuzlyk boýunça hünärmenler we ahyrky ulanyjylar sebitdäki ýurtlara sanlylaşdyrmagyň hödürleýän sosial-ykdysady peýdalaryndan doly peýdalanmaga nähili kömek edip biljekdigini öwrenerler.

Forumyň çäginde, “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýgulyýew bilen Özbegistan Respublikasynyň Sanly tehnologiýalar ministri Şerzod Şermatowyň arasynda ýygnak geçirildi.

Gepleşikleriň dowamynda kiberhowpsuzlyk, maglumatlary kiber howplardan goramak, maglumat we aragatnaşyk tehnologiýalary we maglumat howpsuzlygy pudagyndaky hünärmenleri taýýarlamak we sanly ykdysadyýeti ösdürmek babatynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin mümkinçilikler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Aşgabatda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we Aragatnaşyk agentliginiň Türkmenaragatnaşyk agentliginiň ýolbaşçylary bilen NEC Telekommunikasiýa Maglumat Tehnologiýalary Ltd.Sti wekiliýetiniň arasynda ýygnak geçirildi.

Mälim bolşy ýaly, “Türkmenaragatnaşyk ” agentliginiň Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek üçin we Ýaponiýanyň NEC (Nippon Elektrik Korporasiýasy) elektron, kompýuter enjamlary we telekommunikasiýa enjamlary öndürýän dünýädäki iň uly kompaniýalaryň biridir.
Kompaniýa ykjam we durnukly torlar, giň zolakly we korporatiw ulgamlar, IT we internet çözgütleri üçin çözgütleri üstünlikli ösdürýär. NEC-iň köp ýurtda wekilhanalary, zawodlary we gözleg merkezleri bar.
“Türkmenaragatnaşyk ” agentligi şu ýylyň iýul aýynyň başynda “Arkadag şäheri - akylly tehnologiýalaryň şäheri” atly halkara konferensiýanyň çäginde NEC Telekommunikasiýa Maglumat Tehnologiýalary Ltd. we “Delta Telecom Ltd” bilen hyzmatdaşlyk memorandumy baglaşdy. Taraplar telekommunikasiýa, sanlaşdyrmak we aragatnaşyk, innowasiýa tehnologiýalaryny ornaşdyrmak we ösdürmek, kiberhowpsuzlyk we beýleki ugurlar boýunça tejribe alyşmak barada ylalaşdylar.

18-nji sentýabrda duşenbe güni geçirilen gepleşiklerde Ýaponiýanyň NEC kompaniýanyň prezidenti Naoki Nakamura, baş müdir Çengiz Karabalyk, baş hasap dolandyryjysy Gultekin we sanlaşdyrmak boýunça hünärmen Hasan Basri Demir wekilçilik etdi.

Önümleriň bilelikdäki önümçiliginden başlap, Türkmen ykdysadyýetiniň möhüm pudaklarynda iň täze tehnologiýalary ornaşdyrmaklyga çenli dürli ugurlarda özara peýdaly hyzmatdaşlygyň köp sanly meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmenaragatnaşyk  agentliginiň başlygy Hajymyrat Hudaýguliýew myhmanlara Türkmenistanyň Prezidentiniň aragatnaşyk, maglumat tehnologiýasy we köpçülikleýin aragatnaşyk pudagynda alyp barýan syýasaty, şeýle hem ýolbaşçylyk edýän bölüminiň alyp barýan işleri barada gürrüň berdi.

Aýratynam, Türkmenistanda telekommunikasiýa hyzmatlaryny mundan beýläk-de ösdürmek üçin nusgawy şäher bolan ýurduň ilkinji “akylly” şäherini gurmak döwründe türkmen hünärmenleriniň gazanan tejribelerine ünsi jemledi.

 "Arkadag şäher gurşawy bilen emeli intellektiň arasynda ýakyn aragatnaşyk ýola goýuldy, bu köp sanly gündelik amallary tehnologiýa geçirildi" diýip Hajymyrat Hudaýguliýew belläp geçdi.

Bu maksat bilen Arkadag şäheri umumy uzynlygy 400 kilometrden gowrak bolan içerki aragatnaşyk ulgamlary GPON tehnologiýasy arkaly ýola goýuldy. Onuň kömegi bilen her bir jaý we ýaşaýyş jaýy optiki süýüm bilen tora birikdirildi we ýaşaýjylar ýokary  tizlikli internedi ulanmaga mümkinçilik döredildi. Ýagny sekuntda 1 Gigabita çenli, bir wagtyň özünde IP-TW we telefoniýa hyzmaty girizildi.

3G öýjükli ulgam we ýokary tizlikli 4G maglumat tory ýerleşdirildi we ýakyn wagtda 5G meýilleşdirilýändigi aýdyp geçildi

Arkadag şäherinde häzirki zaman LoRaWan tehnologiýasy işe girizildi, bu akylly gözegçilik we dolandyryş infrastrukturasyny ulanyp, müňlerçe tor enjamlaryndan we ulgamlaryndan maglumatlary netijeli ýygnamaga we derňemäge mümkinçilik berýär. Wi-Fi ulgamy Arkadag şäherindäki - seýilgähleri, stadiony, sirk, kitaphanany we ş.m. köpçülik ýerlerini öz içine alýar.

Şeýle hem “Smart City” köp sanly platformasy ýola goýuldy. Mysal üçin, akylly ulag ulgamynyň ornaşdyrylmagy şäherde diňe elektrikli jemgyýetçilik ulaglarynyň ulanylmagyny we ýol maglumatlaryny seljermek üçin kompýuteriň “görüşini” ulanmagy öz içine alýar.

Arkadag şäherinde inženerçilik, öý we güýmenje enjamlarynyň esasy görnüşleri birleşdirilip, kompýuter ulgamlarynyň gözegçiligi astynda işleýär. Ýangyn duýduryşlary, gaz syzmagy, suwuň syzmagy we ş.m. ulgamlar şäherdäki ähli öýlerde oturdyldy.

“Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň başlygy ýapon kärdeşleriniň ünsüni Türkmenistanyň sanly ykdysadyýete geçmegi üçin programma üpjünçiliginiň köpüsiniň ýerli programmistler tarapyndan işlenip düzülendigi we täzelenýändigi belläp geçdi. Ýurtda tanalýan içerki IT kompaniýalarynyň onlarçasy bar.

Ýapon kompaniýasynyň wekilleri hem öz gezeginde elektron ykdysadyýetiň esasy bölegi hökmünde elektron hökümet ulgamyny döretmek mümkinçiliklerini açyk görkezdiler. Tanyşdyryş dabarasynda myhmanlar Türkmenistan üçin döwlet dolandyryşynyň elektron resminamalaryny dolandyrmak babatynda ýörite taýýarlanan ösüşleri hödürlediler.

Şol bir wagtyň özünde, ýapon hünärmenleri tarapyndan işlenip düzülen ulgamyň döwlet dolandyryşynyň netijeliligini ep-esli ýokarlandyrmaga we sosial aragatnaşyk çykdaýjylaryny azaltmaga mümkinçilik berýän meselesi jikme-jik ara alnyp maslahatlaşyldy.

“Akylly şäherler” düşünjesini durmuşa geçirmek, sosial-ykdysady ösüşiň innowasiýa ýoly hökmünde bu pudagy ösdürmegiň möhüm ulgam emele getirýän ugrunda Ýaponiýanyň wekilleri öz  tejribesi bilen paýlaşdy.

Duşuşykda Azerbaýjan bilen Türkmenistanyň arasynda optiki-süýüm aragatnaşyk liniýasyny gurmak taslamasyny göz öňünde tutup, ýapon kompaniýasynyň suwasty gämi kabelini goýmak mümkinçiligi hem ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýlelik bilen, ýygnakda bilelikdäki işiň mümkinçilikleri barada özara peýdaly pikir alyşma boldy. Türkmen tarapy, elektron hökümet we akylly şäher ulgamlaryny ösdürmekde we ornaşdyrmakda Ýaponiýanyň NEC tarapyndan toplanan uly tejribe bilen gyzyklandy.

Öňümizdäki günlerde Ýaponiýanyň NEC kompaniýasynyň Türkmenistanyň beýleki wekiliýetlerinde ýygnaklary geçirmäge meýilleşdirilýär.